Het is steeds gemakkelijker om fake news te maken en verspreiden.
- Sociale media zorgt ervoor dat iedereen fake news kan verspreiden.
- Door smartphone en laptop kunnen snel en veel fake news berichten gemaakt worden. AI en deepfakes maken het nog sneller en gemakkelijker.
Filterbubbel
Kijk je naar een video met fake news. Dan zal sociale media nog meer video’s met dit fake news tonen omdat je interesse toonde. Hierdoor zie je nog meer fake news waardoor je het misschien nog meer zal geloven. Hierdoor kom je zonder het te weten in een filterbubbel of echokamer.
Deepnudes
Deepnudes maken is strafbaar, ze verspreiden is nog veel erger. Als het gaat over foto’s van minderjarigen (ook al zijn het leeftijdsgenoten) dan ben je helemaal niet goed bezig.
Lees de reportage op vrtNWS via deze link.
Fake news controleren?
Hoe weet ik nu wat ik kan vertrouwen? Internet staat vol met echte maar ook valse berichten. Zie je een bericht die je boos of emotioneel maakt? Neem dan tijd om de echtheid te controleren. Stel vragen en blijf zelf altijd kritisch! Hieronder een ABC die je kan helpen:
- Aandachtig lezen! Wie heeft het bericht geplaatst, is deze bron betrouwbaar? Wanneer werd het bericht online gezet? Is het geloofwaardig?
- Bronnen zoeken! Kan je dezelfde info vinden op andere betrouwbare sites?
- Context! Past de tekst bij de foto? Is de foto/video echt of kan die vals zijn? Waar komt de info of foto origineel vandaan?
Beelden
Hieronder kan je 2 manieren vinden om de echtheid van beelden te controleren. Blijf vooral kritisch want deze controle is niet 100%.
- Sleep de afbeelding (of screenshot van video) in Google image search.
- Sleep de video in de site van deepware.ai. Deze site zal inschatten hoe echt of vals de video is.
Teksten
Controleer dan deze zaken bij online teksten of artikels:
Status?
- Lees verder dan de titel, let op van clickbait.
- Wie is de auteur? Anonieme teksten zijn extra verdacht.
- Is het op een betrouwbare website verschenen?
Actueel?
- Controleer de datum van publicatie
Betrouwbaar?
- Heeft de auteur iets te winnen door deze info zo voor te stellen?
- Berust de info op degelijk onderzoek? (Wie heeft het onderzoek gedaan? In welk gebied? Hoeveel deelnemers?…)
Als je links of bronnen in het artikel kan vinden zijn die te betrouwen? - Kan je dezelfde info op verschillende kwalitatieve bronnen vinden?
- Is het een verzorgde tekst? (Schrijffouten, duidelijke afbeeldingen, opmaak)
- Is de afbeelding of video betrouwbaar of fake?
Volledigheid?
- Aandacht voor verschillende aspecten? Diepgaande informatie of algemene omschrijvingen?
Oefening Fake News
Spot het fake news. Test jezelf via deze link: https://tools.vrtinnovatie.be/EDUbox/games/quiz-game/?quiz=nepnieuws&shape=grid
Oefening Deepfake
Kan jij de echte foto’s herkennen? Speel welke foto is echt via deze link. Kies de echte foto door links of rechts in het lokaal te staan.